Κατάλοιπα του ’21 – Κωστής Παπαγιώργης

Τις ιστορικές απόψεις στα κείμενα του τόμου θα τις συναντήσουμε να κυκλοφορούν ευρύτερα στην εποχή του Κωστή Παπαγιώργη. Κάποιες εξ αυτών εντάσσονται σε μια μακρά ιστορική γενεαλογία που εξυφαίνεται διαχρονικά από τον Μακρυγιάννη μέχρι τον Ζήσιμο Λορεντζάτο. Ένας τρόπος, συνεπώς, είναι να εξετάσουμε τα κείμενα αυτά στο πλαίσιο των ιδεολογικών αντιπαραθέσεων της μεταπολίτευσης για το 1821 και την εν γένει διαδρομή του ελληνικού κράτους. Παρά τις διαφορές τους, οι επιμέρους θεάσεις μοιράζονταν μια κοινή παραδοχή: θεωρούσαν αμφότερες ότι η λαϊκή κουλτούρα βρισκόταν σε αναντιστοιχία με τους δυτικοφερμένους θεσμούς. Κι ενώ οι μεν μπορεί να έβλεπαν σε αυτό ένα πρόβλημα των ίδιων των θεσμών που επιβλήθηκαν έξωθεν, για άλλους ήταν ένα πρόβλημα του «λαού» και της νοοτροπίας του που αντιστέκονταν διαχρονικά στα εκσυγχρονιστικά πρότυπα των δυτικοτραφών ημεδαπών ελίτ. Ο Παπαγιώργης παίρνει μέρος σε αυτήν την αντιπαράθεση με την συνήθη «ιερή μανία» του και πάντοτε γοητευμένος από τον πλούτο ενός λαϊκού πολιτισμού, «κατάλοιπα» του οποίου μόνο ελάχιστα διασώθηκαν. Και η δική του σταθερή έγνοια υπήρξε πάντοτε η αποκατάσταση της μνήμης τους.​